Вӑрнар районӗнчи Кӳльхӗрринче ҫӗнӗ фельдшерпа акушер пункчӗ уҫӑлнӑ. Халӗ ФАПсене унта та кунта уҫаҫҫӗ те ку хыпарпа никамах та тӗлӗнтереймӗн. Инҫе ҫӗре тухтӑр патне кайма ҫулланнӑ ҫынсене вырӑнта тухтӑр ҫурчӗ пурри лайӑх лайӑх ӗнтӗ. Унтан та ытларах — шурӑ халатлисем ӑш кӑмӑллӑн пуплесен аван. Юрӗ, ку вӑл чунри пулчӗ тейӗпӗр.
ФАПа савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫма республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗ Алла Самойлова хӑй пырса ҫитнӗ. 35 ҫул ытла фельдшерта ӗҫленӗ Эмма Софроновӑна сӑмах панӑ та, вӑл ҫынсем валли мӗнпур услови туса панине палӑртса хӑварнӑ. «Кашни ҫемьере виҫӗ ачаран кая мар ҫуралтӑр», — хушса хунӑ вӑл юлашкинчен.
Ҫӗнӗ тухтӑр ҫуртӗнче ҫынсене Ираида Туйкина фельдшер йышӑнать.
Куллен тенӗ пек республикӑн тӗрлӗ лаптӑкӗнче пушар тухать. «Хӗрле автан» этем, хуҫалӑх пурлӑхне ним мар юрӑхсӑрлатать, пӗтерет. Ӗнер те, юпан 20-мӗшӗнче Республикӑри Раҫҫейӗн ИӖМ службинче ҫавӑн йышши пӗр пӑтӑрмаха регистарциленӗ.
— 15:37 сехетсенче хурал пайне Вӑрнар районӗнчи Ҫӗньял Хапӑс ялӗнче пушар тухни ҫинчен пӗлтерӳ ҫитнӗ. Вут-ҫулӑм асӑннӑ ялӗнчи 40 ҫул Ҫӗнтерӳ урамӗнче вырнаҫнӑ пӗр кил хуҫисен мунчине «ытама илнӗ» пулнӑ, — пӗлтереҫҫӗ Республикӑри ИӖМ пресс-центрӗнче.
Пушар тухнӑ сӑлтавӗ хальлӗхе паллӑ мар-ха. Пушара сӳнтерме ИӖМри 3 техника тата 6 ҫын хутшӑннӑ. Вут-ҫулӑмпа пурӗ пӗрлӗ 14 ҫын кӗрешнӗ.
Вӑрнар район пульницине кӗнӗ ҫӗрте тепӗр темиҫе ҫултан аллея кашлама тытӑнӗ. Вӑл ҫамрӑк врачсен ячӗпе хисепленет.
Йывӑҫ лартассине вырӑнти тӗп пульница пуҫарнипе йӗркеленӗ. Ӗҫе кӳлӗниччен ҫамрӑк тухтӑрсене савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура саламланӑ. Сӑмах май, кӑҫал унта ҫӗнӗрен 8 ҫамрӑк специалист ӗҫлеме тытӑннӑ. Ҫавсен хушшинче педиатр, стоматолог, хирург, гинеколог, офтальмолог, пӗтӗмӗшле практика врачӗ пур.
Уяв вӑхӑтӗнче ҫамрӑк тухтӑрсене шурӑ халат тӑхӑнтартнӑ, вӗсем ӗҫе чунтан парӑнма тупа тунӑ. Уява Патӑрьелӗнчи тухтӑрсем те хутшӑннӑ.
Сӑнсем (48)
Авӑнӑн 19-мӗшӗнче Чӑваш наци вулавӑшӗнче Валентина Андреевна Иванова паллӑ журналист тата ҫыравҫӑ хатӗрленӗ «Андриян Николаев: орбиты космические и земные» кӗнеке хӑтлавӗ пулчӗ. Кӗнекене 3000 экземплярпа «Чǎвашсен чаплӑ ҫыннисем — Замечательные люди Чувашии» ярӑмра пичетленӗ. Валентина Андреевна Иванова журналист хӑй вӑхӑтӗнче виҫҫӗмӗш космонавтпа темиҫе хутчен те тӗл пулса калаҫнӑ. Вӑл, Чӑваш радио корреспонденчӗ, радиокӑларӑм валли Андриян Николаев космонавтран чи пӗрремӗш интервью илекенӗ. Хатлавра сумлӑ хӑнасем чылайӑн пухӑннӑччӗ. Залра космонавт ҫинчен ку таранччен пичетленнӗ кӗнекесен куравне те йӗркеленӗччӗ.
Чыслав Андриян Григорьевича халалланӑ хӑтлавран пуҫланчӗ. «Вӗҫ-вӗҫ куккук, вӗҫ куккук, вӑрман хӗрне ҫитиччен...» — чӗрене хумхантарать космонавтӑн юратнӑ юрри, куҫран куҫҫуль кӑларать, кӗҫех космонавт зала кӗрсе кӗнеке авторне тав тӑвассӑн туйӑнать. Вӑрнар районӗнчи Калинино вӑтам шкул ачисем космонавта, космоса халалласа литмонтажпа, сӑвӑ-юрӑпа куракансем умне тухса вӗсем те пултаруллӑ ӳснине кӑтартрӗҫ.
Вӑрнар районӗнче вырӑнти пӗлтерӗшлӗ сыхлакан ҫутҫанталӑк палӑкӗ пур — Кӳлхӗрри кӳлӗ. Вӑл Кӳлхӗрри ялӗпе юнашар, Вӑтам Ҫавала юхса кӗрекен Ирар юханшыв ҫумӗпе вырнаҫнӑ. Нумай пулмасть ӑна епле упранине тӗпчеме Чӑваш Енӗн ҫутҫанталӑк министерствин «Дирекция ООПТ» директор ӗҫне пурнӑҫлакан В.А. Яковлев тата Калинин ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Людмила Иванова пырса кайнӑ.
Тӗрӗслевҫӗсем сӑнаса курнӑ тӑрӑх кӳлӗ хӗрринче ҫутҫанталӑк палӑкӗ пирки пӗлтерекен хӑма пур иккен (хайхи ватманнине, вӑрласа кайманнине тӗрӗсленӗ пулинех — хӑйсем тытса пыракан лаптӑкра мӗн пулса иртнине пӗлмеллех ентӗ). Ҫавӑн пекех ҫуп-ҫапа пуҫтарса тасатни сисӗннӗ. Ҫавах та тӗрӗслевҫӗсем хӑш-пӗр вырӑнта пуҫтарман ҫуп-ҫапа асӑрханӑ-асӑрханах — мӗн тейӗн, тирпейсӗр этемсем пирӗн пур ҫӗрте те тӗл пулаҫҫӗ.
Вӑрнар районӗнчи пӗр ялта пурӑнакан хӗрарӑм ҫичӗ ҫулхи ывӑлне канӑҫ паман. Ӑна вӑл тем тӗрлӗ те нушалантарнӑ: мӑйӗнчен тытса пӑвнӑ, батарея пӑрӑхӗ ҫумне пуҫӗпе те ҫапнӑ, хӗллехи вӑхӑтрах урама ҫаран пуҫӑн, пальтосӑр-курткӑсӑр тата ҫаран уран урама кӑларса янӑ. Пӗчӗкскер амӑшӗн ҫав ялтах пурӑнакан тӑванӗ патне темиҫе хут та тарса кайнӑ. Тӗпчевҫӗсем хӗрарӑм ачаран иртнӗ ҫулхи юпа уйӑхӗнчен пуҫласа кӑҫалхи пуш уйӑхӗччен тӑрӑхласа пурӑннине ҫирӗплетсе панӑ. Хӑйӗн тыткаларӑшне ӗҫкӗҫ-хӗрарӑм ача кӗтмен пепке пулнипе ҫыхӑнтарнӑ иккен.
Хӗрарӑм пирки пуҫарнӑ ӗҫе халӗ прокуратура суда ярса панӑ. Халӗ пӗчӗк каччӑна хӗрарӑмӑн тӑванӗ усрава илнӗ.
Республикӑн Конкурентлӑ политика тата тариф служби автоҫулсене юсассипе ирттернӗ аукциона пӗтӗмлетнӗ иккен. Асӑннӑ конкурсра ҫул-йӗр хӗррипе тимӗр карта тытакансене палӑртма тӗллев лартнӑ. Ҫак ӗҫе Шупашкар, Красноармейски, Вӑрнар, Ҫӗмӗрле, Пӑрачкав, Вӑрмар тата Улатӑр районӗсенче пурнӑҫламалла-мӗн. Ун валли хыснаран 18,9 миллион тенкӗ уйӑрма хатӗр пулнӑ. Анчах аукциона хутшӑннӑ пилӗк предприятирен пӗри, «Металлоконструкция» комплекслӑ техника центрӗ» тулли мар яваплӑ общество, ӗҫе самай йӳнӗпе кӳлӗнме килӗшнӗ. Ҫапла вара вӑл республика хыснинчен ҫак ӗҫ валли малтанласа уйӑрма палӑртнӑ тупрана 40 процент перекетлеме май туса панӑ.
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн профессорӗ В.А. Васильев Хӗвеланӑҫ Ҫӗпӗре тухса кайнӑ чӑвашсем пирки тӗпчесе пӗлнӗ иккен.
Вӑл Тӗмен облаҫӗнчи Нижнетавдински районӗнчи виҫӗ ялти — Пӗчӗк Хуторти, Пысӑк Хуторти тата Канашри — чӑвашсемпе кӑсӑкланнӑ. Ӑна Тӗмен тӑрӑхӗнчи О.Н. Тангаев журналист тата облаҫри чӑвашсен «Тӑван» общество организацийӗн вице-президенчӗ В.П. Тимофеев нумай пулӑшнӑ-мӗн.
Чӑваш Енрен Ҫӗпӗр тӑрӑхне ҫынсем Атӑлҫи тӑрӑхне 1921 ҫулта пырса ҫапнӑ выҫлӑх вӑхӑтӗнче тухса кайнӑ иккен. Унта кайнисенчен ытларахӑшӗ — хальхи Элӗк, Вӑрнар тата Красноармейски районӗн территорийӗнче пурӑннӑ чӑвашсем-мӗн. Йышлӑ куҫса кайнӑ тапхӑр вара ял хуҫалӑхне коллективизациленӗ вӑхӑта лекнӗ. Чӑваш Енри техникумсене тата аслӑ шкулсене пӗтернӗ яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫа унта ӗҫлеме янипе те Ҫӗпӗр тӑрӑхне пирӗн партисем лекнӗ.
Тӑван халӑхӗн культура эткерлӗхне упраса хӑварассишӗн Ҫӗпӗр тӑрӑхӗнчи «Тантӑш» фольклор коллективӗ те нумай ӗҫ туса ирттерет иккен. Ӑна йӗркелесе яни ҫитес ҫулхи ҫу уйӑхӗнче чӗрӗк ӗмӗр ҫитет.
Ҫурлан 1-мӗшӗнчи кӑтартусем тӑрӑх Вӑрнар районӗнче 80 опекун ҫемьи, вӗсенчен 27 — усрав ҫемьисем.
Ҫак уйӑхра районта усрав ҫемьесен йышӗ тата те ӳснӗ. Виҫӗ ҫулхи Люба ҫӗнӗ ҫемьене Чулхула облаҫӗнчи Городец ача ҫуртӗнчен килнӗ пулнӑ. Вӑл килнӗ ҫӗре пулас ашшӗпе амӑшӗ тата кукамӑшӗ хваттере ҫӗнӗ сӑн кӗртнӗ: пӳлӗмесене хитрелетнӗ, ача-пӑча кӗтесне, теттесене, илемлӗ тумтир хатӗрлесе хунӑ. Ҫӗнӗ ҫемьере пӗчӗк хӗрачана пурте юратаҫҫӗ. Паянхи куна вӗсем кукамӑш ялӗнче ҫуллахи вӑхӑтӑн юлашки кунӗсене ирттереҫҫӗ.
Республика лаптӑкӗнче ҫавӑн пек майпа ҫуралнӑ ҫемьесен йышӗ ӳссех пырасса шанас килет.
Этем тени лайӑххине хӑвӑрт хӑнӑхать, Маларах, ав, урапа ҫулӗпех ҫырлахнӑ пулсан, паян, 21-мӗш ӗмӗрте, ӑна никам та ырлӑх вырӑнне хумӗ. Маларах ялсем патне ҫул сарасси пирки республикӑра программа йышӑнсан мӗн тери хавасланса йышӑнтӑмӑр. Паян ҫынсем урамсене те асфальт сартарасшӑн. Е асфальт мар-тӑк вак чулпа хытарсан та аван теҫҫӗ.
Вӑрнар районӗнчи Мӑньял Хапӑс ялӗнчи Емельянов урамӗнче те кӗҫех ырлӑх ҫитӗ. Кӗҫех унти ҫула юсаҫҫӗ. Ӗҫе пурнӑҫлама «Вурнарыдорстрой» обществӑна шаннӑ. Урама 200 метр тӑршшӗ юсама район укҫа уйӑрать иккен, тепӗр 120 метрне В. Мешков усламҫӑ «кӗмӗлӗпе» йӗркене кӗртеҫҫӗ.
+16.3 °C